Alles van waarde is weerloos. Een onzichtbaar en daarom niet minder aanwezig virus legt het leven op een groot aantal terreinen stil. Dat is niet voor het eerst in de geschiedenis van Europa, maar zeker wel voor de mensen die dat continent nu bevolken. Een geheel nieuwe situatie die tot onorthodoxe maatregelen en nieuwe initiatieven leidt. Wat betekent het voor kerkgebouwen, die nu nog leger dan leeg staan?

Weerloos
Kerkelijk Waardebeheer zet zich in voor twee waarden: die van het kerkgebouw en die van het werk dat de christelijke kerken met die gebouwen verrichten. In de huidige situatie voelen velen zich weerloos, zeker als het om deze twee belangrijke waarden gaat. Elke (lokale) kerk reageert weer anders op de situatie en dit zal ook voorlopig zo blijven, ook als er straks langzaam weer opgestart kan gaan worden.

Ruimtevraag
Wat kerkgebouwen betreft gaat het om een ruimtevraag. Dit is op zich niet anders dan in andere maatschappelijke sectoren, waar men nu ook nadenkt over de manier waarop fysieke ruimte wordt gebruikt. Hoe duurzaam werken we, is dit ook anders  te organiseren?

Verandering
Al vóór de Coronacrisis was voor velen duidelijk dat een ongewijzigde manier van het gebruik van tijd, ruimte, grondstoffen e.d. niet meer houdbaar is. Onder andere Paus Franciscus heeft zich hier diverse keren nadrukkelijk over uitgelaten. In zijn encycliek Laudato Si’ (2015) benadrukt hij het belang van een zorgvuldig omgaan met de schepping. Ook in de Protestantse Kerken wordt hier voortdurende aandacht voor gevraagd.

Samenkomst
Voor geloofsgemeenschappen is het samenkomen en vieren van elementair belang, en juist dat was in de afgelopen weken niet mogelijk.  Zoals mensen daar verschillend mee omgaan, zo doen kerken en hun leiders dat ook. De een probeert de leegte zo snel mogelijk te verdrijven, de ander staat indrukwekkend alleen in de enorme leegte. Beiden hebben het houvast van een eeuwenlange christelijke traditie die al veel stormen heeft doorstaan.

Gemeenschap beleven
Als het enkel op ruimte aankomt, zijn veel kerken prima in staat om hun gelovigen in de gewone vieringen te ontvangen, met soms wel meer dan 1.5 meter afstand tot elkaar. Dat is nou juist een van de kwesties waar kerken al langer mee kampen: de gebouwen zijn veel te groot voor het aantal gelovigen dat er samenkomt. Een vraag daarbij, die dus al veel langer aan de orde is, is: hoeveel gemeenschap valt er te beleven in een nagenoeg lege kerk?

De toekomst
In alle maatschappelijke sectoren wordt er nu nagedacht over de manier waarop er valt samen te leven in een gemeenschap die geraakt kan worden door een virus. Kerken stellen zich deze vraag ook. Daarbij komen de twee belangrijke waarden aan bod: die van de christelijke boodschap en doelstellingen, en die van het kerkgebouw, en vooral: hoe combineren we die dingen met elkaar op een houdbare en exploitabele manier?

Dezelfde vragen
Voor Kerkelijk Waardebeheer zijn de belangrijkste vragen: welke ruimte heeft u als kerk nodig en hoe kunt u die exploiteren? Deze vragen waren al van belang en zullen dat op korte en langere termijn zijn en blijven. Elke lokale situatie verdient in onze ogen haar eigen en zorgvuldige antwoord, dat recht doet aan alle aspecten die bij kerk-zijn horen.

Kerkgebouwen zijn flexibel
Van kerkgebouwen wordt gehouden, ze zijn nodig en als ze een last worden moet dáár iets aan gedaan worden. Dat kan op veel manieren. De kerk in ons midden houden en kerken daarin ondersteunen, dat is wat Kerkelijk Waardebeheer al jarenlang doet en waar we mede gelet op deze tijd zeker een tandje bij zullen gaan zetten. Het is goed om te bedenken dat kerkgebouwen flexibeler zijn dan mensen vaak denken. Op basis van ons christelijk geloof realiseren we ons bovendien: er zijn wegen die men kan gaan, ze moeten alleen gevonden worden. Zo was het vroeger en zo zal het in de toekomst zijn.