In huwelijkse perikelen kan het woord ‘scheiding’ als een bom inslaan en een kantelpunt betekenen. Zoals de naam van een ziekte als een klap op het hoofd van mensen terecht kan komen. Natuurlijk, die woorden spelen al wel in hun achterhoofd, maar als ze worden uitgesproken, als het hoge woord eruit is… lijkt het ineens meer waar en staat er een grote en dreigende olifant in de vroeger zo vriendelijke kamer. Voortaan is alles anders.
Wat niet kan
Zo denk ik dat veel kerkbestuurders, pastorale beroepskrachten en vrijwilligers ook woorden als ‘afstoten en verkopen’ van kerkgebouwen als een klap ervaren, met als eerste gedachte “neen toch alsjeblieft niet hier”. Toch staat het daar, ineens, als een ‘onmogelijke mogelijkheid’ voor de geloofsgemeenschap, naar een variatie op de theoloog Karl Bart die de zonde zo omschreef: het kan niet maar het gebeurt wel. Wellicht maakt het daarbij ook veel uit bij wie dit besef doordringt. Hoe we reageren verschilt per persoon en ik denk ook per functie of ambt. Laat ik dat toelichten.
Cijfers
Kerkbestuurders die geselecteerd zijn op basis van een zakelijke inslag én die ervaren zijn met het lezen en interpreteren van cijfers zien het zogezegd aankomen, eigenlijk lang van tevoren. Ze zien het in elk geval beter aankomen dan veel anderen. Sliepen er misschien al eens slecht van en zijn nu geroepen tot actie. Zij schrikken nauwelijks meer van die woorden en hebben technisch en feitelijk bezien een grote voorsprong in het verwerkingsproces. Dat voor anderen nog moet beginnen.
Armoede
Vrijwilligers die zich bezighouden met diaconie en caritas hebben vaak andere zaken aan hun hoofd dan kerkelijke cijfers en zijn doorgaans helaas gewend aan vervelende zaken als armoede. Misschien zijn zij zelfs wel gevoeliger voor ‘verspilling’ van gelden aan stenen, het eigen kerkgebouw. Ook een vorm van zakelijkheid, maar dan op een andere manier.
Zoveel hoofden…
Het zwaarst valt het, denk ik, de pastoors, predikanten, pastorale werkers en pastorale ouderlingen. Zij hebben van het bemoedigen van mensen in moeilijke tijden hun werk gemaakt en komen her en der in de gemeente en parochie. Zij spreken daar met lieve en vriendelijke mensen en met mensen die vreselijk eigenwijs zijn en alles beter weten dan het kerkbestuur (echt, zulke mensen bestaan…). Hoe kunnen ze aan deze mensen de verkoop of het afstoten van een kerkgebouw uitleggen, voor zover ze het zelf al kunnen begrijpen? Dat laatste bedoel ik niet denigrerend. Veel pastorale beroepskrachten hebben nauwelijks zicht op financiën en het beheer van kerkgeld, van baten en lasten. Zij zijn met heel andere dingen bezig.
Samenhang zien
Verschillende keren heb ik zo in een geloofsgemeenschap diepe verdeeldheid zien ontstaan. Niet alleen een scheiding der geesten, maar (ook) zoiets als een scheiding der ambten. Terwijl die verschillende ambten complementair zijn, elkaar aanvullen en elkaar nodig hebben. Zij zouden juist symbool van eenheid willen, kunnen of moeten zijn: ieder met zijn of haar eigen talenten en gaven.
Draagvlak
Dat is dan ook de reden dat adviseurs van Kerkelijk Waardebeheer als het kan graag contact hebben met vertegenwoordigers van de verschillende ambten. Of tenminste verwijzen en vragen ze naar de opvattingen van die andere ambten. Omdat ze oog hebben voor en weet hebben van de interne dynamiek in een geloofsgemeenschap. Kerkgebouwen en gemeenschap hangen nauw samen en Interne processen vragen aandacht in het geheel van de parochie of de gemeente. Voldoende DRAAGVLAK heet dat technisch, nogal eens een vergeten vlak, met grote gevolgen. Adviseurs van Kerkelijk Waardebeheer hechten waarde aan het goede verloop van moeilijke processen in kerken en spreken pas over afstoten en verkopen wanneer het daar tijd voor is. Dan zoeken ze ook mee naar goede mogelijkheden voor de toekomst. Dat doen ze met liefde, aandacht en begrip voor de geloofsgemeenschap.
