Wat opvalt in de Bijbelse verhalen over Jezus is dat hij steeds onderweg is. Hij reist naar allerlei steden en streken om mensen zijn verhaal te vertellen. Jezus is in beweging en hij stuurt ook zijn leerlingen eropuit, twee aan twee. Waar ze niet welkom zijn moeten ze het stof van hun schoenen schudden en weer verder gaan. Nu hoefde Jezus geen kerkgebouw te beheren en leven we thans in een heel andere tijd. Toch kan deze houding ons inspireren.

Ronddraaien in cirkels

Kerkelijk Waardebeheer spreekt met heel veel lokale geloofsgemeenschappen. Over hun zorgen, hun verlangens, hoop en twijfel, de lastige vraagstukken die op tafel liggen en die nogal eens het kerkgebouw als begin en eindpunt van gesprek (lijken te) hebben. In veel gevallen is dat praten in feite een ronddraaien in besluiteloze cirkels, terwijl de noodzaak om de koe bij de horens te vatten steeds nijpender wordt. Met een beetje pech is er uiteindelijk geen tijd meer om weloverwogen keuzes te maken, die op draagvlak kunnen rekenen. In dat geval nemen anderen de besluiten voor de lokale geloofsgemeenschap en dat voelt niet goed.

Eropuit

De vraagstukken waar christelijke kerken voor staan zijn complex, zeker. Dat is geen unieke situatie. Voor wie (ook) de nuance zoekt zijn veel maatschappelijke vraagstukken complex. Wat uit het Evangelie mag worden meegenomen is dat er altijd een nieuw begin kan worden gemaakt en dat mensen daarvoor in beweging moeten komen én zich richten op de mensen die we nog niet kennen. Want de anderen: die zijn er al.

Eigenaarschap

In de praktijk blijkt het niet zo gemakkelijk voor geloofsgemeenschappen om in beweging te komen. Daarbij heeft men hulp nodig. Die hulp komt vaak van buiten en Kerkelijk Waardebeheer ondersteunt die het eigen proces van de lokale kerk. Omdat dat het beste het gevoelde eigenaarschap weerspiegelt, zowel het materiële als het immateriële. Een externe begeleider komt en gaat, terwijl de lokale mensen met hun situatie doorgaan. Helpen is dus goed, overnemen of als reddende engel rondgaan niet.

Mobiliseren

Hoe krijgt men een geloofsgemeenschap in beweging? Aan de ene kant door feiten te verzamelen. Feiten spreken voor zich, toch vertellen ze niet het hele verhaal en naar dat verhaal gaan we op zoek. Omdat het vraagstuk van de kerkgebouwen niet een verhaal van stenen en geld is, het is het verhaal van de doelstelling van de geloofsgemeenschap. Het kost iets meer tijd en energie om met elkaar naar die verhalen op zoek te gaan maar die moeite is het zeker waard.

Wat vinden we ervan?

Bij Kerkelijk Waardebeheer hebben we daartoe een methode ontwikkeld, die we ‘kerk tussen gisteren en morgen’ noemen. Enerzijds om aan te geven dat sprake is van ontwikkeling, anderzijds om ‘vandaag’ de temperatuur in een geloofsgemeenschap op te nemen. Waar staat men, wat zijn de uitdagingen en hoe komt men vervolgens van A naar B en verder? We proberen een brug te slaan van de geloofsgemeenschap naar de wereld om haar heen, die wel degelijk op zoek is naar zingeving, naar datgene dat kerken hebben te vertellen.

Bronnen aanboren

De Protestantse Gemeente Parkstad (Zuid Limburg)  heeft zich aangemeld om aan een proef met deze methode mee te doen. Drie gefuseerde gemeenten, met drie kerkgebouwen en een hele geschiedenis achter de rug. Zoals zovelen. Door corona vertraagd vond er in september 2021 een avond plaats, begeleid door Kerkelijk Waardebeheer. Gedurende twee uur kwamen de aanwezige betrokkenen bij de geloofsgemeenschap in gesprek met elkaar over wat zij belangrijk vinden. Na afloop werd de bijeenkomst geëvalueerd en was men unaniem blij en geïnspireerd omdat er nu eens echt werd gesproken over de dingen die ertoe doen (het geloof, wat belangrijk is, waar men zich voor inzet) en niet over al die andere dingen (zoals de onderlinge verschillen en de zorgwekkende cijfers). Dat is een mooi startpunt om samen de schouders te zetten onder een ‘nieuw’ begin.

Kerkelijk Waardebeheer zocht een lokale geloofsgemeenschap om haar nieuwe dienst in de vorm van een pilot verder te ontwikkelen. Jos de Visser, penningmeester van het CvK van de Protestantse Gemeente Parkstad klopte bij de VKB aan met de vraag wie hen kon helpen. Zo ontstond een veldproject dat weliswaar door corona ernstig werd vertraagd, maar uiteindelijk toch tot een heel goed resultaat heeft geleid.

Jos de Visser:
“Wat het project vooral heeft opgeleverd is dat Kerkelijk Waardebeheer een groep mensen rond de tafel kreeg en er een goed gesprek over relevante thema’s ontstond. De vragen waren voor mijzelf soms ook verrassend. Al gedurende de avond kwamen de resultaten van het gesprek binnen en daarbij bleek dat er meer eenheid in de gemeente is dan we zelf dachten. Door de aanpak konden ineens andere dingen naar boven komen. Daardoor kunnen we samen uit vertrouwde groeven komen. De resultaten van deze avond zijn door Kerkelijk Waardebeheer vervolgens heel goed opgepakt in de vorm van een rapport, dat we goed hebben besproken en dat voor betrokkenen herkenbaar was. Dat is natuurlijk ontzettend belangrijk. Je ervaart dat Kerkelijk Waardebeheer niet alleen een proces goed kan faciliteren, je ervaart ook dat ze veel ervaring hebben. De belangrijkste opbrengst van het proces is het begin van een positieve toon. Door Kerkelijk Waardebeheer kwam naar boven hoeveel we al bereikt hebben en hoe belangrijk het is om dat te koesteren en als basis voor de toekomst te gebruiken. Dat geeft vertrouwen voor de lastige vragen die ongetwijfeld ook nog komen en waar we met hulp van Kerkelijk Waardebeheer goed doorheen kunnen komen.” 

Petra Stassen,
adviseur Kerkelijk Waardebeheer

Dit artikel is ook verschenen in het magazine Kerkbeheer van VKB, april 2022.

Heeft u ook behoefte aan begeleiding van ons, mailt u ons en wij nemen geheel vrijblijvend contact met u op!