Onder de ‘roerende zaken’ wordt alles verstaan dat niet vast verbonden is met het kerkgebouw en er daardoor onderdeel van uitmaakt. Een enkele keer levert het vragen op wat nu wel en niet onder de definitie valt, in het algemeen is het wel duidelijk. Roerende zaken zijn los (of gemakkelijk los te maken) en te verplaatsen zonder dat ze daardoor schade leiden. Een kerk die sluit betekent ook dat er roerende zaken zijn die een bestemming dienen te krijgen.

Vragen
Regelmatig krijgt Kerkelijk Waardebeheer dan ook vragen over religieuze roerende zaken. De vragen variëren van de vraag of we weten waar ergens een bepaald object over is, omdat een kerk dat wil aanschaffen, tot de vraag waar men naartoe moet met de spullen, en of daar ook begeleiding bij mogelijk is. In dit artikel stippen we de materie aan en helpen u op weg naar de deskundigen die u van dienst kunnen zijn.

Kerkelijke kaders
Met roerende kerkelijke voorwerpen dient men in elk geval zorgvuldig om te gaan. Zowel de RK Kerk als de protestantse kerken kennen hier regelingen voor. Zoek ze op via de website van uw kerk of vraag ernaar. Een aantal dingen die aan de orde zijn noemen we hier.

• Roerende zaken van buitengewoon belang en met een grote cultuurhistorische waarde worden niet alleen door de kerken beschermd, ook de burgerlijke overheid speelt daarin een rol, en dus ook bij de bestemming. Overleg dus tijdig.
• Roerende zaken die vrijkomen bij de sluiting van een kerkgebouw kunnen opnieuw gebruikt worden: in het kerkgebouw waar de geloofsgemeenschap die haar gebouw sluit naartoe gaat, in een ander kerkgebouw in de nabije omgeving of in een ander kerkgebouw buiten Nederland.
• Wanneer roerende zaken naar een ander kerkgebouw gaan, is het van belang om erop toe te zien dat er opnieuw een evenwichtig ensemble ontstaat. Niet alles kan gebruikt blijven worden.
• Het overbrengen voorwerpen kan heel goed passen in een proces van samenvoeging en gaat dan gepaard met passende rituelen. Het toont respect voor de mensen die met de voorwerpen vertrouwd waren, zij die ze ontvangen en ook voor de voorwerpen zelf.
• Religieuze roerende zaken mogen niet een ongepast of voor christenen aanstootgevend gebruik krijgen. Wanneer er geen bestemming voor gevonden kan worden, is in het uiterste geval volgens de kerkelijke regelingen vernietiging aan de orde.

Museum Catharijneconvent
De afdeling Erfgoed in Kerken en Kloosters van het Catharijneconvent ondersteunt zowel katholieke als protestantse kerken bij het omgaan met religieus roerend erfgoed. De diensten die men om niet of tegen een gereduceerd tarief aanbiedt zijn als volgt:

1. Registratie: opstellen van een inventarislijst van kerkelijk kunstbezit, artistieke interieuronderdelen en liturgische voorwerpen van een kerk of klooster. Een actuele lijst is handig in geval van calamiteiten en de voorwerpen vertellen het verhaal van uw kerk.
2. Waardering: aangeven hoe zeldzaam, oud, waardevol of bijzonder een stuk is.
3. Adviseren: over beheer en behoud van roerend religieus erfgoed: hoe kan men het beste omgaan met de verschillende materialen. Kijk ook op https://www.erfgoedacademie.nl/naar het cursusaanbod over beheer en onderhoud van religieus erfgoed.
4. Herbestemmen: met de kerken bekijken hoe voorwerpen het beste worden herbestemd. Bij herbestemmen hoort ook herinrichten en advies over het respectvol omgaan met objecten.

Het grootste museum van Nederland
In het project van het Grootste Museum van Nederland werkt het Catharijneconvent samen met  kerken en synagogen die naast gebedshuis nu ook museum zijn en die culturele bezoekers ontvangen. Kerken die deze weg op willen, kunnen zich melden bij het Catharijneconvent, en krijgen advies hoe dit aan te pakken en wat daar allemaal bij komt kijken.

Wilt u advies van de specialisten? Kijk op de website van het Catharijneconvent. of neem contact op met Anique de Kruijf via a.dekruijf@catharijneconvent.nl