Voor u gelezen

En hoe gaan we onze kerken weer opzoeken? Na maanden, aarzelend, misschien na aanmelding? Vinden kerkgangers de weg terug? En waarom zouden ze dat willen? Maria ter Steeg las voor ons Herademing een tijdschrift voor spiritualiteit en mystiek met als titel De kerk als heilige ruimte . Over de betekenis van het kerkgebouw, in deze tijd. Ter inspiratie!

Ademruimte

De redactie van Herademing  is oecumenisch. De naam ‘Herademing’ zegt al wat het tijdschrift doet: nieuwe adem geven, ademruimte. Het juni-nummer 2020 van het tijdschrift Herademing heeft als onderwerp: ‘de kerk als heilige ruimte’. Zoals het septembernummer als onderwerp zal hebben: ‘Europa als heilige ruimte’.

Aantrekkingskracht van kerkgebouwen

Om kerkgebouwen in de steden en dorpen van Nederland is de laatste jaren veel te doen. Kerkelijk Waardebeheer weet daar alles van. Dit voorjaar waren alle kerken ook nog eens maandenlang gesloten vanwege besmettingsrisico. Het juni-nummer 2020 van Herademing laat prachtig zien waar die stenen muren voor bedoeld zijn. Wat ze verbeelden, in zich dragen, beschermen, mogelijk maken. En waarom we er zouden willen terugkeren.

Kijkplezier

Eerst zijn er wat tips voor websites, waar je bijvoorbeeld de luchtboogbeeldjes van de Sint-Jan in Den Bosch kunt zien, of de Goudse Glazen van de Sint-Jan in Gouda. Of de Gelderse kerken uitgebreid in beeld ziet. Of alle kerken van de architect Pierre Cuypers. Volop kijkplezier.

Groene kathedraal

Dan is er een gesprek met de van huis uit katholieke kweker Tom van Dijk in het Rietveld bij Hazerswoude, onder wiens handen een Groene Kathedraal groeide: een dubbele rij schuin gegroeide beuken, door de jaren heen aangevuld met een paar palen, een partijtje stenen, een kerkraam. Natuur als doorkijkje naar de hemel. Je kunt de groene kathedraal bezoeken, er even komen zitten.

Mystieke wederkerigheid

In dit nummer van Herademing laat vervolgens Ad de Keyzer zien, dat God geen vaste woonplaats heeft, maar dat mensen een tempel willen bouwen waar Gods Naam kan wonen. Waar God en mens elkaar oproepen en zoeken. In de woorden en de muziek van de liturgie ontstaat een mystieke wederkerigheid. Zo wordt een kerkgebouw ‘heilig’, een gewijde ruimte. Ruimte van God.

Herbestemde gewijde grond

Voor wie die ervaring kent, kan een kerklocatie, ook als die wordt afgebroken en ingericht als woonlocatie, een beloftevolle plek zijn. Predikante Marianne Vonkeman en haar man gingen na hun pensionering wonen in een appartement waar vroeger een kerk stond. In het koopcontract werd de toekomstige bewoners een kwalitatieve verplichting opgelegd, namelijk een bepaalde kwaliteit van leven, die met de vroegere bestemming van het gebouw in overeenstemming was. Voor de oud-predikante was het een beslissend moment toen ze de ingemetselde gevelsteen van het appartementencomplex zag: ‘Christus de hoeksteen. In Hem wordt ook gij opgebouwd tot een woning van God in de Geest’. Als het niet zo regende, schreef Marianne Vonkeman, had ik mijn schoenen uitgetrokken. Niet alleen een kerk, maar een mensenleven als gewijde grond.

Thuiskomen

Een vergelijkbare ervaring beschrijft Gerard Pieter Freeman in een artikel over de heilige Franciscus. Christus vraagt in het kerkje van San Damiano dat Franciscus het instortende kerkje herstelt. Franciscus nam die opdracht letterlijk, hij heeft zelfs drie kerkjes gerestaureerd. Dat deed hij, omdat hij door zijn ontmoeting met de melaatsen van zijn tijd wist, dat de kerk een plaats is waar mensen thuiskomen omdat ze door God aanvaard zijn.

Lege plek om te blijven

Dat een ‘ruimte voor God’ om aandacht en vrijhouden vraagt, laat predikante Barbara Zwaan zien. Ze begint haar werkdag in het verpleeghuis meestal met schriftlezing en gebed in het stiltecentrum, mooi centraal gelegen op de begane grond. De lezenaar bevat een oud stuk steen dat nog stamt uit de vorige vestiging van het huis. ‘Mijn oog zal op u zijn, Ps 32, vs 8’ staat erin gegraveerd. Het stiltecentrum wordt voor meerdere doeleinden gebruikt, maar moet vooral een ruimte voor bezieling blijven. Ook dat hoort bij het welzijn van bewoners. ‘Een lege plek om te blijven’, een stille toevlucht onder het oog van God.

Er staat nog veel meer moois in dit juni-nummer van Herademing. Het tijdschrift heeft een breed zicht op christelijke spiritualiteit, is prachtig geïllustreerd, en verschijnt 4 keer per jaar. Een aanrader voor wie ‘heilige ruimte’ in deze wereld ter harte gaat.

Herademing. KokBoekencentrum  Losse nummers en proefabonnement mogelijk.